Σούλι.. Φάρος ελευθερίας και θυσίας! Ο ρόλος του στην Επανάσταση

Δεκέμβριος του 1820… Οι Σουλιώτες συμμάχησαν με τον Αλή πασά και από τις 7 έως το τέλος του ίδιου μήνα, κατανίκησαν τη μεγάλη στρατιά των Τσάμηδων στα βουνά του Σουλίου και τη στρατιά δύο πασάδων στα Πέντε Πηγάδια.

Το γεγονός αυτό εξόργισε σε τέτοιο βαθμό τον σουλτάνο, ώστε αντικατέστησε τον αρχιστράτηγο Πασόμπεη με τον Χουρσίτ πασά, τον οποίον από τον Νοέμβριο του 1820 είχε διορίσει Διοικητή της Πελοποννήσου. Η απομάκρυνση όμως του Χουρσίτ και της στρατιάς του απ’ την Πελοπόννησο έδωσε ευκαιρία να ξεκινήσει με επιτυχία η Ελληνική Επανάσταση.

Οι νίκες των Σουλιωτών, που συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου χρόνου της Επανάστασης, ισχυροποίησαν τον Αλή πασά, ο οποίος κατάφερε να αντέξει 12 μήνες ακόμη, καθηλώνοντας την τουρκική στρατιά στα Γιάννενα την κρισιμότερη χρονική περίοδο που, τόσο στην Πελοπόννησο όσο και στη Στερεά Ελλάδα, δινόταν ο υπέρ πάντων αγών για την εδραίωση της Επανάστασης.

Το ιστορικό Σούλι απαρτίζουν τέσσερις οικισμοί: το Σούλι, η Σαμονίβα, η Κιάφα και ο Αβαρίκος που συγκροτούν το λεγόμενο Τετραχώρι. Αποτελούσαν αυτόνομη προνομιούχα πολιτεία, στηριζόμενη στο ισχύον εθιμικό δίκαιο, με δικούς της νόμους, στρατό, νομοθετικά και εκτελεστικά σώματα.

Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, είχαν γίνει γνωστοί, γιατί προστάτευαν χριστιανικούς πληθυσμούς του κάμπου και αντιμετώπιζαν επιθέσεις Τσάμηδων και Οθωμανών αγάδων αλλά και για τους αγώνες τους ενάντια στον Αλή Πασά, στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα.

Το 1800  άρχισε ένα σχέδιο αποκλεισμού του Σουλίου που οδήγησε τελικά, ύστερα από ηρωικές μάχες και πράξεις αυτοθυσίας των Σουλιωτών, τον Δεκέμβριο του 1803 στην εγκατάλειψη της περιοχής.

Στις  16 Δεκεμβρίου, οι Σουλιώτες χωρίστηκαν σε τρεις φάλαγγες, οι οποίες αναχώρησαν για τις ακτές της Ηπείρου.

Η πρώτη φάλαγγα, υπό τον Φώτο Τζαβέλλα, έφθασε χωρίς καμία απώλεια στην Πάργα, και από εκεί πέρασε στην Κέρκυρα.

Η δεύτερη φάλαγγα υπό τους Κίτσο Μπότσαρη και Κουτσονίκα, χτυπήθηκε στον Ζάλογγο, 16 Δεκεμβρίου του 1803, όπου και ακολούθησε απέλπιδα μάχη, στην οποία σκοτώθηκαν πολλοί Σουλιώτες, ενώ περίπου 60 Σουλιώτισσες προτίμησαν, αντί την αιχμαλωσία, να γκρεμιστούν με τα παιδιά τους.

Η τρίτη φάλαγγα υπό τους Μποτσαραίους έφθασε στο Βουργαρέλι που ήταν το άντρο των Μποτσαραίων. Από εκεί αναχώρησαν προς τα Άγραφα, όπου και εγκαταστάθηκαν γύρω από τη Μονή Σέλτσου.

Τελικά στις 4 Απριλίου (1804) οι Τούρκοι περικύκλωσαν την περιοχή και ακολούθησε η περίφημη μάχη του Σέλτσου, κατά την οποία πολλοί Σουλιώτες σφαγιάστηκαν και περισσότερες από 200 Σουλιώτισσες ακολούθησαν το παράδειγμα εκείνων του Ζαλόγγου.

Πηγή: epiruspost.gr